Web Sayfamıza Hoş Geldiniz
  Erzurum
 

ERZURUM'UN ADI

Erzurum'un bilinen ilk adı Doğu Roma (Bizans) İmparatoru II. Theodosios'a (408–450) izafe edilen Theodosiopolis'ti. Şimdiki Erzurum'un yerinde kurulmuştu. IV. asır sonuna doğru Roma imparatorluğu sınırları içine alınmış ve 415 tarihinde Theodosios'un emriyle Şark Orduları Kumandanı Anatolius tarafından kurulmuştur. Urfalı Mateos' a göre bu şehir Garin mıntıkasında Fırat'ın kaynağına yakın bir yerde bulunuyordu. Belazurî. Bölgeye hâkim olan Ermenyakos'un ölümü üzerine yerine geçen Kali adlı karısı tarafından kurulduğu için Araplarda Kalikala (Kali'nin ihsanı) adını vermişlerdir. Belazuri Kalîkala'yı dördüncü Ermeniyye şehirleri arasında sayar ve Ermeniyye şehirlerinden biri olarak kabul eder. X. asır İslam coğrafyacıları Kalikala şehri hakkında bize malumat vererek, doğuda ev eşyasının en önemlisi sayılan Kali(halı)nın burada yapıldığım ve adını bu şehirden almış olduğunu kaydetmektedirler. Hudud Alalam'ın yazarı bu şehrin müstahkem bir kalesi bulunduğunu ve her taraftan gelen gazilerin burayı nöbet tutarak koruduklarım Ve şehirde tüccarların çok olduğunu bildirmektedir. Bugünkü Erzurum adı ise; Erzen'in Selçuklular tarafından fethedilmesi üzerine ahalisinin Theodosiopolis'e (Kalikala=Karin) göç etmelerine müteakip bu şehre Erzen ve Türk hâkimiyetinin ilk safhalarında bu adın sonuna, Meyyafarikin (Silvan) ile Siirt arasındaki Erzen'den ayırmak ve Anadolu'ya ait olduğunu belirtmek üzere Rum kelimesi ilave edilerek, Erzen al-Rum denilmesinden kaynaklanmıştır. Selçuklular tarafından Erzurum'da basılmış paraların üzerinde şehrin adı Arzan al-Rum şeklinde yazılmıştır. Erzurum Şehri tarih boyunca aşağıdaki isimleri taşımıştır: 1-Karanilis - Karanitide - Garin - Karin - Kalak - Karun - Kalak (Yunan, Bizans, Roma kaynaklarında, Ermeni ve Gürcü tarihlerinde) 2-Theodosiopolis (Bizans Dönemi) 3-Kali-Kala (k) (Kali/Han-Şehri) (İslam kaynaklarında). 4-Arzan - Arzen - Artze (Şimdiki "Karaarz - Karaz" yerinde) (Selçuklu fethi sırasında). 5-Erzen - Rum / Erzen-ir-rüm ve Erzurum (Selçuklu, İlhanlı, Akkoyunlu, Osmanlı çağlarında). Artze, Theodosiopolis kalesinin kuzeybatısında, Karasu'nun sağ tarafında kalıyordu. Theodosiopolis halkı tahkimatın, sanayilerinin gelişmesini engellediğini görerek buranın yakınında ticarete daha elverişli ve tamamen açık yeni bir yer kurmağı tercih etliler. Bu suretle çok mamur Arze veya Arzen şehri meydana geldi. 1049'da Selçuklu orduları Arze' yi zapt ettiler. Saltuklular ve sonraki siyasi kuruluşlar Arz ismine Kara'yı ilave etmişler, böylece Kara Arz söylenişi ortaya çıkmıştır. Şu anda köy konumunda olan Karaz, Selçuklulardan sonra da tarihi kaynaklarda yer almıştır. ERMEN-ERMENİYYE Yukarı memleket, yukarı iller anlamındaki Armenia'nın İslam kaynaklarında kullanılan şeklidir. Van Gölü'nün kuzeyi demektir. Bizans-Sasani mücadelesi sırasında hayli tahrip olup boşalan bu yöreye sonradan, Türkmenler gelip yerleşmiş ve adı Türkmenia /Türkmenlik olmuştu. Ancak Osmanlı yöreyi genellikle Erzurum veya Van Beylerbeylikleri adıyla anmışlardır. Avrupa Coğrafyacıları da aynı sahaya Turcomonie demişlerdir. TÜRKMENÎA/TÜRKMEN ÜLKESİ-TÜRKMENLİK XV. yüzyıldan itibaren eski Armenia/Ermeniye, yani Muş, Ahlat, Bayburt ve Erzurum-Kars taraflarına verilen addır. Çünkü bu yörelerde Türkmenler, bilhassa Ak ve Karakoyunlular hâkimdir. Encyclopedia Britannica' nın 1881'de Edinburg' da basılan üçüncü cildinde, Asya Türkiye-si beş bölgeye ayrılmakta olup, Turcomania' nın merkezi Erzurum'dur. W. Futhrie, New Gographical Grammar, London, 1819 adlı eserde, Turcomania'nin merkezi Erzurum olarak belirtilmektedir. Avrupalıların son asırlara kadar, eski Ptolemeus'un klasik tabirine uyarak "Büyük Armenia" diye adlandırdıkları ülkede, umum nüfus nispeti daha 14. asrın başlarında kati surette Türklük lehine değişmişti.

 
  Bugün 3 ziyaretçi (5 klik) kişi burdaydı!  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol